Klinisyen bir veteriner hekim olarak, para, iğne, iplik, çorap yutan hastalarım da oldu, sahipleri piknik yaparken meraklı meraklı gezinip bulduğu mantarları yiyerek zehirlenen hastalarım da. Sindirilmeyen ve gıda niteliği taşımayan objeler, kedi köpeklerimizde hayati sorunlara sebep olabilir. Ne yazık ki, tedbirsiz hasta sahipleri bu tarz vakalara sık sık maruz kalırlar.
TIKANIKLIK VEYA ZEHİRLENMELERE NEDEN OLABİLİR
Ev hayvanlarımız adeta küçük çocuk gibidirler. Özellikle yavruluk dönemlerinde hayatı ağızlarıyla keşfederler. Her bulduklarını ağızlarına götürür, yalar veya yerler. Aslında bu davranışla neyin yenilip neyin yenilmeyeceğini öğrenirler. Bizim için iğrenç bir çöp ya da gezerken keşfettikleri zehirli bir mantar, onlar için ilginç kokusu nedeniyle, ağza atıp deneyimlemek için karşı konulmaz bir arzuya sebep olabilir. Sadece dışarıda gezdikleri alanlarda değil, evde de kolayca yutabilecekleri; ataş, silgi, iğne,iplik, bozuk para, gazoz kapağı, yüzük, lastik top, meyve çekirdekleri, ceviz gibi objeleri yalayıp yutuverirler. Böylesi durumlar bazen kedi köpek sahibinin gözü önünde dur, yapma, yutma deyip ağzından alıncaya kadar kaşla göz arasında cereyan edebildiği gibi, bazen de sahibinin görmediği bir anda gelişebilir. İstenmeyen yabancı cisimler, niteliğine göre farklı belirtilere sebep olurlar. Tıkanıklık ya da zehirlenme yapabilirler. Kusma, keyifsizlik, ağrı, ishal, kabızlık gibi belirtilere neden olabileceği gibi veteriner hekim kontrolünde gecikme olursa, olayın şiddetine göre, mide bağırsak kanalı içinde perforasyon ve ölüme kadar gidebilir. Mantar, çikolata, izmarit gibi maddeler, tıkanıklık yapmaz ama zehirlenmelere sebep olur. Sahibinin kokusu sinmiş bir çorap ya da iç çamaşırı bile onlar için yenilip yutulacak bir cazibeye sahip olabilir.
ÇOCUK OYUNCAKLARI KEDİ KÖPEKLERE UYGUN DEĞİLDİR
Özellikle yavru hayvanların etrafındaki, tehlikeli objeleri uzaklaştırmak ve ilgilenecekleri sağlıklı ve güvenli oyuncaklar temin etmek gerekir. Burada hemen altını çizmek istiyorum. Çocuk oyuncakları, kedi köpekler için uygun değildir. Her ne kadar, görünüşleri sesleri kokularıyla bebek oyuncakları, kedi köpek oyuncaklarına benzese de hiçbir çocuk oyuncağı köpeğin güçlü çenesine ve dişlerine parçalanmadan dayanacak güçte değildir. Evde hem bebek hem de köpek varsa, bunları birbirinden ayrı tutmak gerçekten biraz zor, çünkü çıngıraklı bir oyuncak her ikisi için de cazip gelecektir. Ancak köpek oyuncakları, ağızda taşınırken kolayca parçalanmayacak yapıda sert kauçuk gibi malzemelerden yapılır, plastikten değil.
KÖPEĞİM YABANCI CİSİM YUTARSA NE YAPMALIYIM?
Şimdi gelelim, istenmeyen bir durum olduğunda yani kedi ya da köpeğiniz yememesi gereken bir şeyi yediğinde ne yapacağınıza.
Elbette, küçük dostunuz ciddi bir tehlike altındayken veteriner hekiminizi aramak ve onun vereceği direktif çerçevesinde davranmak en doğru yoldur. Size, yediği ya da yuttuğu objenin niteliğine göre acil getirin de diyebilir, acil olarak şunu şunu yapın da diyebilir. Ancak bazen veteriner hekiminize hemen ulaşamayacağınız veya iletişime geçemeyeceğiniz durumlar olabilir. Ya da zamanla yarış halinde olduğunuz acil bir durumda veteriner kliniğine götürmeye vaktiniz olmayabilir. Çünkü acil vakalarda zaman çoğu kez lükstür.
Eğer kedi veya köpeğiniz, kusmanın tehlikeli olduğu asit ya da alkali yapıdaki bir maddeyi yememişse ya da yine kusmanın tehlikeli olduğu sivri ya da kesici delici bir cisim yutmamışsa, kedi ya da köpeğiniz depresyon ya da koma halinde değilse, yememesi gereken maddeyi yediğinin üzerinden 2 saat veya daha fazla zaman geçmemiş ise, onu kusturun. Kuşkusuz, her durumda kusturulmaz. Dikiş iğnesi yutmuşsa, çamaşır suyu içmişse elbette kusturmayın ama diğer durumlarda kusturun. Nasıl mı?
KEDİ KÖPEKLER NASIL KUSTURULUR?
Evcil hayvanınızı kusturmak için sakın ola boğazına parmağınızı sokmayın. Çünkü bu öğürme refleksi onlarda yoktur. Üstelik bu hareket işe yaramadığı gibi kendinizi de ısırtabilirsiniz. O yüzden hiç denemeyin.
Benim, hasta sahiplerime en çok söylediğim yöntem, dil altına yarım ya da bir tatlı kaşığı tuz döktürmek. Bu yöntem çoğu kez işe yarar. 3-5 dakika içerisinde kusarlar. Eğer kusmazsa ikinci bir uygulama daha yapın. Yine kusmaz ise artık bu yöntemi denemeyin. Çünkü çok büyük miktarlarda tuz yutturursanız, dengesiz yürüme, titreme hatta nöbet geçirme gibi hayati tehlike oluşturabilir. O yüzden miktarı doğru belirlemek gerekir.
KÖPEĞİMİ KUSTURMAK İÇİN NE YAPMALIYIM?
Güvenle kusturmak için bir başka yöntem de, 1-3 tatlı kaşığı, %3’lük hidrojen peroksit yani oksijenli su içirmektir. Bu işlemi 10 dakika aralıkla 3 kez tekrarlayabilirsiniz. Kusma şekillenmiyorsa daha fazla denemeyin. Çünkü fazla oksijenli su da sorun yaratabilir. Yemek borusu ve midede tahrişe sebep olabilir.
Kusturmak için bir diğer yöntem de hardal yedirmek. Bunu da 1 çorba kaşığından fazla vermeyin. Kusacak ise zaten bu miktar yeterli olacaktır.
Tıpta her zaman önlemek, tedavi etmekten iyidir. Siz iyisi mi, kusturmak zorunda kalmayacak tedbirler alın. Ancak kazara böyle bir durum yaşarsanız, bu yöntemleri deneyebilirsiniz. Örneğin evdeki yaramazın, kayısı, elma çekirdeklerini yutmuş olduğunu , ya da kolayca ulaştığı bir kutu çikolatayı yemiş bitirmiş bir halde yalandığını fark ederseniz ve olay daha çok yeni olmuşsa, tuz ilk yardım ilacınız olabilir.
Sağlıklı ve mutlu hayvan, sahibine de mutluluk verir, ve mutluluk sağlıktır, sağlık da mutluluk. Hep mutlu kalın.